تاریخ انتشار : ۱۰:۵۲ ۱۴۰۲/۰۷/۲۴

  دسته : آموزش

راه درست و نادرست جبران را بیاموزید.
نویسنده: ساندرا لی استوارت 
عذرخواهی نباید آنقدر سخت باشد.
در راهرو به کسی برخورد می کنید. عذرخواهی می‌کنید. 
دیر به مراسم شام نامزدی می‌رسید. می‌گویید متاسفم. 
قهوه را روی فردی که کنار شما نشسته می‌ریزید. می‌گویید واقعا متاسفم. 
عذرخواهی بسیار ساده است ... تا زمانی که اینطور نباشد.
چیزی می‌گویید که متوجه توهین آمیز بودن آن نیستید، اما همینطور است.
یکی از همکاران می‌شنود که شما در مورد او شایعه پراکنی می‌کنید.
فرزند شما همکلاسی خود را به جشن تولد خود دعوت نکرده است و اکنون والدین او ناراحت هستند.
در اینجا خوب، بد، و بسیار زشت عذرخواهی را می‌یابید. این موقعیت‌ها می‌توانند ناخوشایند و پر از نکات ظریف و تله‌ها باشند، و اغلب نادیده گرفتن آنها و امید به رفع آنها وسوسه انگیز است.
برای برخی افراد، اعتراف به اشتباه باعث می‌شود احساس آسیب پذیری، بی کفایتی و حماقت کنند. بسیاری از مردم عذرخواهی نمی‌کنند و فقط امیدوارند که طرف مقابل تخلف را فراموش کرده یا نادیده بگیرد.
با این حال، عذرخواهی خوب، راه طولانی را برای تقویت روابط می‌گذارد و در واقع باعث می‌شود که متخلف قوی‌تر، قابل اعتمادتر و قطعا دوست داشتنی‌تر به نظر برسد.
عذرخواهی موثر
چه چیزی باعث عذرخواهی خوب می‌شود؟ در طول سال‌ها تحقیقات زیادی در مورد این موضوع انجام شده است، اما ویژگی‌های یک عذرخواهی به برخی از عناصر اساسی خلاصه می‌شود.
برای شروع، مهم است که بدانید کاری که انجام دادید غیرقابل قبول بوده است و مسئولیت اعمال خود را بپذیرید. بدون طفره رفتن! 
سپس می‌گویید متاسفید - و این را از تع قلب می‌گویید. 
مارجوری اینگال و سوزان مک کارتی، نویسندگان کتاب «متاسفم، متاسفم، متاسفم: موردی برای عذرخواهی خوب»، استدلال می‌کنند که باید به‌طور کاملاً واضح توضیح دهید که برای چه چیزی عذرخواهی می‌کنید. خاص باشید، اما نه خیلی خاص. شما نمی‌خواهید به آنچه که در وهله‌ی اول باعث شکایت شده است، دامن بزنید. 

دکتر آرون لازار، روانپزشک فقید، متخصص‌عذرخواهی، می‌گوید در مقطعی باید اظهار پشیمانی کنید. اگر از اشتباه خود پشیمان هستید یا احساس شرم یا تحقیر می‌کنید، این را بگویید: همه‌ی اینها بخشی از ابراز پشیمانی خالصانه است.
این تمایل وجود دارد که بخواهید اقدامات خود را توضیح دهید، شاید به این امید که تخفیف شرایط به وجود آمده باعث کاهش زهر رفتار نادرست شود. این کار را نکنید، مگر اینکه کاملاً نیاز داشته باشید. بهتر است به جای فهرست کردن احتمالات بی پایانی که در نظرات شما وجود دارد، آن را رها کنید. بدون بهانه مسئولیت را بر عهده بگیرید.
در اینجا یک هشدار مهم است - به شخص اطمینان دهید که اشتباه را تکرار نمی‌کنید. سپس مطمئن شوید که این کار را نمی‌کنید.
اگر موارد فوق شما را آزار می‌دهد ... یا چگونه عذرخواهی نکنیم
بنابراین، یک عذرخواهی بد چیست؟
•    با کلمه‌ی «اگر» شروع می‌شود. اگه توهین کردم . . . اگه اذیتت کردم . . . شما بخشی از مسئولیت را به گردن فرد متخلف می‌اندازید. هیچ «اگر»ی در یک عذرخواهی خوب دخیل نیست. شما به آن شخص توهین کرده‌اید. شما به آنها صدمه زده‌اید. 
•    گفتن: «می‌خواهم عذرخواهی کنم». این عذرخواهی نیست اگر می گویید می‌خواهید وزن کم کنید، به این معنی نیست که وزن اضافی وحشتناکی را از دست داده‌اید. صریح باشید، از ابهامات و کلیشه‌های بیهوده دوری کنید.
•    استفاده از کلمه‌ی «پشیمانی». اینگال خاطرنشان می‌کند که «پشیمانی به احساس من مربوط می‌شود. ما همه پشیمانیم. عذرخواهی در مورد احساس طرف مقابل است و شما باید احساسات طرف مقابل را در ذهن خود نگه دارید.» 
•    بیان اینکه «متأسفم که چنین احساسی دارید.» دکتر ابی مدکالف، روانشناس، نویسنده و پادکستر، هشدار می‌دهد که اساساً می‌گویند طرف مقابل به خاطر نازک نارنجی بودن مقصر است و این فرسنگ‌ها با عذرخواهی فاصله دارد. 
•    بیان کلمه‌ی «اما». همانطور که در این عبارت، «بسیار متاسفم که در طول بحثمان شما را به این نام صدا زدم، اما...» کلمه‌ی «اما» آنچه را که قبل از آن گفتید باطل می‌کند. شما بهانه می‌آورید و سرزنش می‌کنید نه عذرخواهی. 
هنگامی که پذیرفتید که مقصر آسیب رساندن به شخص دیگری هستید، باید عذرخواهی کنید. سپس این سوال مطرح می‌شود که چه زمانی. شما می‌خواهید سریع عذرخواهی کنید، اما نه خیلی سریع.
شوبا اسرینیواسان و لیندا ال وین برگر، اساتید روانشناسی در دانشکده‌ی پزشکی کک دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، نویسندگان کتاب «تغذیه‌ی روانشناختی» هستند. آنها هشدار می‌دهند که: «عذرخواهی که خیلی سریع انجام شود ممکن است نادرست تلقی شود. بنابراین زمان بندی اهمیت دارد. یک جنبه‌ی قدرتمند عذرخواهی، بخشش طلبی است. با این حال، اگر فرد آسیب دیده از نظر روانی برای انجام آن آمادگی نداشته باشد، مشکل است و می‌تواند نتیجه‌ی معکوس داشته باشد.
با این حال، انتظار طولانی مدت نیز مضر است. اگر زمان زیادی بگذرد، نارضایتی طرف مقابل می‌تواند در ذهن هر دو طرف رشد کند و وضعیت را پرآشوب‌تر و ناراحت کننده‌تر کند.
هیچ قانون سخت و سریعی برای زمان عذرخواهی وجود ندارد. گاهی اوقات می‌خواهید چند ساعت صبر کنید، یا حتی یک یا دو روز به همه چیز فرصت دهید تا آرام شوید تا هر دو بتوانید به طور منطقی درباره موقعیت صحبت کنید. مواقع دیگر، عذرخواهی سریع بهترین کار است. 
عذرخواهی در محل کار
در حالی که همه‌ی این قوانین و پیشنهادات ممکن است برای برخورد با خانواده، دوستان و آشنایان خوب باشد، کسانی هستند که معتقدند رهبران شرکتی که از گزارش‌دهندگان مستقیم یا زیردستان عذرخواهی می‌کنند، نشانه‌ای از ضعف را نشان می‌دهند.
شونا واترز، معاون مشاور اجرایی BetterUp، یک شرکت تحول انسانی، استدلال می‌کند: «عذرخواهی خوب در محل کار بسیار مهم است. ناتوانی در عذرخواهی می‌تواند منجر به رهبری سمی و فرهنگ سمی در محل کار شود. وقتی افراد در محل کار نمی‌توانند اشتباهات خود را قبول کنند، رنجش بین همکاران می‌تواند در طول زمان ایجاد شود.
اگر شما مدیر باشید و یکی از گزارش‌ دهندگان مستقیم شما مرتکب تخلفی شود که بر افراد خارج از بخش شما تأثیر بگذارد، چه می‌کنید؟
واترز می‌گوید: «یک رهبر عالی تیم بودن به این معنی است که وقتی فردی در تیم شما اشتباه می‌کند تا حدی مسئول هستید. حتی اگر همه چیز را درست انجام دادید، اقدام مناسب باید عذرخواهی باشد. اگر از طرف شخصی در تیم خود عذرخواهی می‌کنید، برای او بهانه نیاورید. عذرخواهی را روی خود متمرکز کنید.» 
به عنوان مثال، واترز توصیه می کند که به جای اینکه بگوید: «آنها [شخص در تیم من] باید قضاوت بهتری می‌کردند، و من متاسفم که این کار را نکردند.» بگویید: «باید دقیق‌تر به آنچه در حال وقوع بود نگاه می‌کردم. متاسفم که نتوانستم این کار را انجام دهم.»
عذرخواهی بیش از حد
آیا می‌توان بیش از حد عذرخواهی کرد؟ بله همینطور است.
این یک مورد «چیز خیلی خوب زیاد» است. اگر مکرراً عذرخواهی کنید، حتی برای نارضایتی‌های جزئی یا درک شده، عذرخواهی‌ها غیرصادقانه و پیش پاافتاده به نظر می‌رسند. عذرخواهی بیش از حد می‌تواند نشان دهنده‌ی عدم اعتماد به نفس باشد. با این حال، اگر متوجه شدید که همیشه برای یک چیز عذرخواهی می‌کنید، می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل بزرگ‌تر و چیزی باشد که باید روی آن کار کنید.
زنان بیشتر عذرخواهی می‌کنند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که به این دلیل است که آنها بیشتر از مردان خود را سرزنش می‌کنند. به گفته‌ی دکتر جولیانا برینز، استادیار روانشناسی در دانشگاه رود آیلند، «عذرخواهی بیش از حد می تواند ناشی از سخت گیری بیش از حد نسبت به خود یا سرزنش خود برای چیزهای جرئی باشد»، چیزی که زنان بیش از مردان مستعد انجام آن هستند.
حتی باربی، اسباب‌بازی پلاستیکی نمادین با چهره‌ای غیرممکن، وزنش را بالا برده است. در یک انیمیشن کوتاه، او به دختران جوان هشدار داد که عذرخواهی بیش از حد «یک انعکاس آموخته‌شده است، و هر بار که این کار را انجام می‌دهیم، اعتماد به نفس خود را از بین می‌بریم.» و چه کسی قرار است با باربی بحث کند؟