تاریخ انتشار : ۰۹:۰۲ ۱۴۰۴/۰۶/۲۲
دسته : آموزش
چگونه ارتباط با دیگران ما را دگرگون می‌کند.
در اوایل فعالیتم به عنوان روانشناس، دوست و همکار عزیزم، دکتر رزماری «رو» منوتی، کتابی به من داد که بی‌سر و صدا مسیر زندگی‌ام را تغییر داد: «به سوی روانشناسی نوین زنان» نوشته‌ی جین بیکر میلر (۱۹۸۷). در ابتدا فکر کردم این صرفاً یک منبع تخصصی دیگر است. نمی‌دانستم که ایده‌های آن – به‌ویژه نظریه فرهنگی-ارتباطی (RCT) دکتر میلر – نه تنها بر شیوه روانشناسی من، بلکه بر نحوه ساختن و حفظ مهم‌ترین روابطم نیز تأثیر خواهد گذاشت.
در هسته‌ی خود، نظریه فرهنگی-ارتباطی به ما یادآوری می‌کند که ما از طریق و به سوی ارتباط رشد می‌کنیم. میلر استدلال کرد که برخلاف تصور رایج که استقلال را نشانه‌ی قدرت می‌داند، این روابط اصیل و رشددهنده هستند که پایه‌ی تاب‌آوری، شفا و سرزندگی را تشکیل می‌دهند. یکی از ماندگارترین دستاوردهای او، مفهوم «پنج ارمغان ارزشمند» (Five Good Things) است؛ پنج کیفیتی که وقتی روابط واقعاً حمایتی باشند، پدیدار می‌شوند.
در طول سال‌ها، هم در کارم و هم در زندگی شخصی‌ام، بارها و بارها به این پنج ارمغان بازگشته‌ام. امروز که بخش بزرگی از دنیای ما گسسته و از هم دور افتاده به نظر می‌رسد، فکر می‌کنم این پنج ارمغان ارزشمند بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارند. این‌ها نظریه‌های انتزاعی نیستند، بلکه کیفیاتی هستند که می‌توانیم در هر رابطه‌ای که برایمان ارزشمند است، آن‌ها را مشاهده، پرورش و تمرین کنیم.
پنج ارمغان ارزشمند
۱. شور و نشاط: انرژی حاصل از ارتباط
شور و نشاط، آن جرقه‌ی سرزندگی است که وقتی عمیقاً درک می‌شویم، احساسش می‌کنیم. به انرژی مثبتی فکر کنید که پس از یک گفتگوی معنادار با دوستی قابل اعتماد به دست می‌آورید، یا انگیزه‌ای که پس از تشویق شدن در محل کار احساس می‌کنید. وقتی به طور اصیل دیده و ارزشمند شمرده می‌شویم، روابط به جای آنکه انرژی ما را تخلیه کنند، به آن سوخت می‌رسانند. ارتباط، سرزندگی را افزایش می‌دهد و از فرسودگی شغلی و شخصی جلوگیری می‌کند. لحظه‌ای تأمل کنید: چه کسی در زندگی شما باعث می‌شود پس از گذراندن وقت با او، احساس انرژی کنید؟ چگونه می‌توانید این نوع تعاملات را بیشتر پرورش دهید؟
۲. بهره‌وری و خلاقیت: توانمندسازی متقابل
روابط حمایتی فقط حال ما را خوب نمی‌کنند، بلکه توانایی‌های ما را نیز گسترش می‌دهند. در روابط سالم، ما ایده‌ها را آزادانه‌تر به اشتراک می‌گذاریم، مؤثرتر همکاری می‌کنیم و با هم از موانع عبور می‌کنیم. چه در خانواده، چه در دوستی‌ها و چه در تیم‌های کاری، تعامل مبتنی بر اعتماد و احترام متقابل، جرقه‌ی خلاقیت و بهره‌وری را می‌زند که دستیابی به آن به تنهایی دشوار است. این را تمرین کنید: از کسی دعوت کنید تا در پروژه‌ای که معمولاً به تنهایی انجام می‌دهید، با شما همراه شود. توجه کنید که چگونه همکاری، دیدگاه و انرژی شما را تغییر می‌دهد.
۳. احساس ارزشمندی: قلبِ تعلق
شاید دگرگون‌کننده‌ترین ارمغان از این پنج مورد، عمیق‌تر شدن حس ارزشمندی باشد. وقتی دیگران نقاط قوت ما را به ما بازتاب می‌دهند، این امر بر دیدگاه ما نسبت به خودمان تأثیر می‌گذارد. احساس قدردانی و تأیید شدن، به شدت عزت نفس و بهزیستی کلی را پیش‌بینی می‌کند. وقتی روابط به طور مداوم به ما یادآوری می‌کنند که «تو مهم هستی و حضورت این فضا را غنی‌تر می‌کند»، شک و خودانتقادگری به‌سختی می‌تواند ریشه بدواند. روز کسی را بسازید: امروز لحظه‌ای وقت بگذارید و ارزش وجودی فرد دیگری را تأیید کنید. یک قدردانی ساده می‌تواند موجی از تأثیرات مثبت ایجاد کند و هم حس ارزشمندی او و هم پیوند بین شما را تقویت نماید.
۴. شفافیت و وضوح: شناخت عمیق‌تر خود و دیگران
شفافیت از تبادلات صادقانه و بازی حاصل می‌شود که در آن آنقدر احساس امنیت می‌کنیم که خود واقعی‌مان را ابراز کنیم. در چنین فضاهایی، نه تنها به درک عمیق‌تری از دیگران می‌رسیم، بلکه خودمان را نیز واضح‌تر می‌بینیم. به همین دلیل است که آسیب‌پذیری قدرتمند است. وقتی زوج‌ها، دوستان یا همکاران به طور اصیل با هم به اشتراک می‌گذارند، اعتماد و ثبات عاطفی قوی‌تری می‌سازند. خودتان امتحان کنید: دفعه بعد که وسوسه شدید خودتان را سانسور کنید، از خود بپرسید: «چه اتفاقی می‌افتد اگر فقط کمی بیشتر از آنچه واقعاً احساس می‌کنم را به اشتراک بگذارم؟»
۵. میل به ارتباط بیشتر: چرخه رشد
در نهایت، یک ارتباط خوب، میل به ارتباط بیشتر را تقویت می‌کند. روابط سالم، نیروی محرکه‌ای ایجاد می‌کنند که ما را به سمت عمیق‌تر کردن پیوندهای موجود و جستجوی پیوندهای جدید سوق می‌دهد. تجربیات مثبت در یک رابطه به روابط دیگر نیز سرایت می‌کند و ما را در تعاملات دیگر بازتر و با اعتماد به نفس‌تر می‌سازد. به این ترتیب، ارتباطات تکثیر می‌شوند. به این نکته توجه کنید: ببینید کدام روابط در زندگی‌تان شما را مشتاق به ارتباط بیشتر می‌کنند – نه از روی نیازمندی، بلکه چون شما را تغذیه می‌کنند. این‌ها همان روابطی هستند که ارزش مراقبت و پرورش دارند.
چرا ارتباط اهمیت دارد؟
در نظریه فرهنگی-ارتباطی، جمله‌ای اغلب شنیده می‌شود: «ما همان‌طور که به هوا و آب نیاز داریم، به ارتباط نیز محتاجیم.» تحقیقات این ایده را تأیید می‌کنند؛ روابط قوی در برابر پریشانی روانی از ما محافظت می‌کنند، استرس را کاهش می‌دهند و حتی سلامت جسمی و طول عمر را افزایش می‌دهند. در مقابل، تنهایی و قطع ارتباط با افسردگی، اضطراب و افزایش خطرات سلامتی مرتبط است. پنج ارمغان ارزشمند فراتر از منافع شخصی هستند؛ آن‌ها برای سلامت عمومی ضروری‌اند. هنگامی که مدارس، محیط‌های کاری و جوامع، فضاهایی برای ارتباط واقعی ایجاد می‌کنند، تاب‌آوری را در سراسر جامعه تقویت می‌کنند.
آوردن پنج ارمغان ارزشمند به زندگی روزمره
در اینجا چند راه ساده و روزمره برای تمرین این پنج ارمغان آورده شده است:
- ارتباط اصیل را در اولویت قرار دهید. عمیقاً گوش دهید و صادقانه به اشتراک بگذارید.
- نقاط قوت را جشن بگیرید. برای پیروزی‌های کوچک قدردانی خود را ابراز کنید.
- همکاری کنید. در کارهای خلاقانه یا عملی شریک شوید و برای مشارکت‌ها ارزش قائل شوید.
- کنجکاو بمانید. سؤال بپرسید و دیگران را به ارائه بازخورد صادقانه تشویق کنید.
- برای ارتباط وقت بگذارید. وعده‌های غذایی مشترک، پیاده‌روی‌ها یا گفتگوهای هدفمند اهمیت دارند.
همچنین مهم است توجه داشته باشیم که روابط رشددهنده از تعارض دوری نمی‌کنند. در واقع، مدیریت مشکلات بر پایه‌ی یک ارتباط قوی، اغلب این پنج ارمغان را تقویت کرده و اعتماد و تاب‌آوری را عمیق‌تر می‌کند.
تأملی پایانی
با نگاه به گذشته، سپاسگزارم که دوست عزیزم، «رو»، سال‌ها پیش کتاب میلر را در دستانم گذاشت. آنچه به عنوان یک توصیه حرفه‌ای آغاز شد، به یک راهنما برای شیوه زندگی، کار و ارتباط من تبدیل شده است. پنج ارمغان ارزشمند – شور و نشاط، بهره‌وری، حس ارزشمندی، شفافیت و میل به ارتباط بیشتر – هر روز به من یادآوری می‌کنند که زندگی ما نه در انزوا، بلکه در رابطه شکوفا می‌شود. همان‌طور که در مورد روابط خود – چه با شریک زندگی، یکی از اعضای خانواده، یک دوست یا همکار – تأمل می‌کنید، شما را تشویق می‌کنم که بپرسید: این پنج ارمغان را کجا می‌بینم؟ چگونه می‌توانم آن‌ها را بیشتر به زندگی روزمره‌ام دعوت کنم؟ زیرا وقتی ارتباط را پرورش می‌دهیم، فقط خودمان را متحول نمی‌کنیم، بلکه به شکل‌گیری جوامعی سالم‌تر و تاب‌آورتر کمک می‌کنیم.
✍️ ری کریستنر، روانشناس
🌐 www.Psychologytoday.com
