تاریخ انتشار : ۱۱:۵۴ ۱۴۰۴/۰۶/۱۱
دسته : آموزش
۱۰ نشانه افسردگی در کودکان
دوران کودکی به طور طبیعی مملو از فراز و نشیب‌های عاطفی است. اما از دست دادن علاقه به چیزهایی که کودک همیشه از آن‌ها لذت می‌برده و فاصله گرفتن از دوستان می‌تواند چیزی فراتر از یک تغییر رشدی ساده باشد.
افسردگی پیچیده است. این عارضه هم یک اختلال سلامت روان مستقل، معروف به اختلال افسردگی اساسی (MDD)، و هم یکی از ویژگی‌های سایر اختلالات مانند اختلال دوقطبی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است.
علائم افسردگی فراتر از خلق‌وخوی پایین و انرژی کمِ مداوم است. این علائم می‌توانند شامل تغییرات در رفتار، اختلال در عملکرد شناختی و علائم جسمانی یا سوماتیک باشند.
علائم افسردگی در کودکان
تنها در سال ۲۰۲۱، حدود ۲۰ درصد از کودکان ۱۲ تا ۱۷ ساله در ایالات متحده یک دوره افسردگی اساسی را تجربه کرده‌اند.
علائم افسردگی در کودکان ممکن است به دلیل مراحل مختلف زندگی، متفاوت از بزرگسالان به نظر برسد. به عنوان مثال، کودکان ممکن است مانند یک بزرگسال که به تنهایی زندگی می‌کند، از دست دادن علاقه به کارهای روزمره را به وضوح نشان ندهند.
در عوض، علائم اغلب حول محور علایق و رفتارهای فردی کودک خواهد بود.
دکتر لوئیز متکالف، روانشناس و بنیان‌گذار/مدیرعامل Gheorg می‌گوید: «به عنوان مثال، اگر کودکی به طور معمول یک ماینکرفت‌باز مشتاق است اما دیگر از آن لذت نمی‌برد و به نظر نمی‌رسد چیز دیگری جایگزین آن شده باشد، و در عین حال بدخلق/تحریک‌پذیر و غمگین یا از نظر عاطفی بی‌روح است، این‌ها سیگنال‌های بسیار قوی افسردگی در کودکان هستند.»
سایر نشانه‌هایی که ممکن است فرزند شما افسردگی را تجربه کند عبارتند از:
- افت تحصیلی غیرقابل توضیح در نمرات
- گزارش‌های رفتار نامناسب از مدرسه
- گریه کردن‌های مکرر
- گذراندن زمان کمتر با دوستان
- خوابیدن بیشتر یا کمتر از حد معمول
- بیان اینکه در هیچ کاری خوب نیستند یا همه چیز تقصیر آنهاست
- بی‌توجهی به مدرسه، ورزش یا سایر فعالیت‌هایی که زمانی به آن‌ها علاقه داشتند
- درگیر شدن در سوء مصرف مواد و سایر رفتارهای پرخطر
- صحبت کردن، نوشتن یا نقاشی مکرر درباره مرگ یا مردن
- فرار از خانه
- تحریک‌پذیری
- خوردن بیشتر یا کمتر از حد معمول
بر اساس گزارش آکادمی روانپزشکی کودک و نوجوان آمریکا، کودکان همچنین بیشتر از بزرگسالان احتمال دارد که از مشکلات جسمی مانند سردرد و شکم‌درد شکایت کنند.
موانع تشخیص
تشخیص افسردگی در دوران گذار کودکی به خودی خود چالش‌برانگیز است، اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که افسردگی در کودکی ممکن است نادیده گرفته شود.
به گفته سایرل رابرسون، روانشناس مدرسه، تفاوت‌های فرهنگی نیز می‌توانند در نحوه شناسایی و درک علائم افسردگی در کودکان نقش داشته باشند.
او می‌گوید: «تحقیقات نشان می‌دهد که تحریک‌پذیری در یک نوجوان سفیدپوست معمولی اغلب به عنوان یکی از علائم افسردگی برچسب‌گذاری می‌شود که همین‌طور هم هست. با این حال، همین رفتار در کودکان سیاه‌پوست و لاتین‌تبار اغلب به عنوان رفتاری مختل‌کننده تلقی می‌شود، که این موضوع می‌تواند به ناامیدی منجر شود، زیرا آن‌ها به درستی درک نمی‌شوند و مسائل زمینه‌ای شناسایی نمی‌شوند و در نهایت بدون درمان باقی می‌مانند.»
چه چیزی باعث افسردگی در کودکان می‌شود؟
افسردگی یک اختلال مغزی است که شامل تغییراتی در عملکرد و ساختار مغز شما می‌شود. علل دقیق آن به طور کامل درک نشده است، اما ژنتیک، عوامل محیطی و تأثیرات روانی همگی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند.
ادبیات علمی، افسردگی را در کودکان حتی در سن ۳ سالگی ثبت کرده است، اما این عارضه بیشتر در نوجوانان بین ۱۲ تا ۱۷ سال دیده می‌شود.
علاوه بر ژنتیک و سایر علل زمینه‌ای، عوامل خاصی ممکن است شانس تجربه افسردگی را در کودک افزایش دهند.
متکالف می‌گوید: «علل می‌توانند بسیار متنوع باشند، بنابراین پاسخ دقیق به این سؤال چالش‌برانگیز است؛ با این حال، رویدادهای خاصی مانند وقایع آسیب‌زا در خانواده، احتمال افسردگی را بیشتر می‌کنند.»
او اشاره می‌کند که این رویدادها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- مرگ یکی از اعضای خانواده
- بی‌خانمانی
- تغییر شدید در محل زندگی، مانند پناهجویی
- خشونت خانگی
- سوءاستفاده
- قلدری توسط همسالان
رویدادهای نامطلوب زندگی تنها عوامل احتمالی افسردگی در دوران کودکی نیستند. تحقیقات نشان می‌دهد که افسردگی ممکن است در کودکانی که با موارد زیر زندگی می‌کنند، شایع‌تر باشد:
- نگرش طبیعی بدبینانه
- مشکلات خواب
- بیماری‌های مزمن پزشکی، مانند دیابت
- سایر اختلالات سلامت روان، مانند اختلالات اضطرابی
- سوء مصرف مواد
- استفاده از برخی داروها
کودکان همچنین ممکن است در صورتی که دلبستگی ناایمن به مراقبان اصلی خود داشته باشند، بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی باشند. طبق یک فراتحلیل چندسطحی از سال ۲۰۱۹، دلبستگی ناایمن به مراقبان به عنوان یک پیش‌بینی‌کننده افسردگی در میان کودکان دیده شد.
دلبستگی ناایمن یک مفهوم در روانشناسی است که به روابطی بین کودکان و مراقبان اشاره دارد که با اضطراب و عدم اطمینان مشخص می‌شود و اغلب ناشی از مراقبان غایب، از نظر عاطفی دور یا سوءاستفاده‌گر است.
صحبت با فرزندتان درباره افسردگی
اگر نمی‌دانید چه زمانی باید با فرزندتان در مورد افسردگی صحبت کنید، رابرسون توصیه می‌کند سوالات زیر را در مورد فرزندتان از خود بپرسید:
- آیا روزهای بد او از روزهای خوبش بیشتر شده است؟
- آیا دچار بی‌خوابی یا خواب بیش از حد است؟
- آیا برای بیدار شدن برای مدرسه مشکل دارد؟
- آیا شواهدی از تمرکز ضعیف در خانه یا مدرسه وجود دارد؟
- آیا دیگر به فعالیت‌های معمول خود علاقه یا لذتی نشان نمی‌دهد؟
- آیا از خانواده و دوستان خود فاصله گرفته است؟
- آیا مکانیسم‌های مقابله‌ای ناسازگارانه، مانند سوء مصرف مواد، وجود دارد؟
اگر پاسخ به هر یک از این سؤالات «بله» است، ممکن است زمان آن رسیده باشد که در مورد افسردگی با او صحبت کنید.
متکالف می‌گوید: «والدین بهترین کمک را می‌توانند با ایجاد احساس راحتی در کودکان برای صحبت در مورد افکارشان انجام دهند؛ اگر افکار فرزندتان تاریک است، از آن دوری نکنید. به آن‌ها بگویید که گاهی اوقات داشتن چنین احساساتی طبیعی است اما همه احساسات می‌آیند و می‌روند.»
او سپس پیشنهاد می‌کند که با وادار کردن کل خانواده به گفتن سه چیز خوبی که در آن روز برایشان اتفاق افتاده، یا سه چیزی که در آن روز دوست داشتند، این احساس راحتی را ایجاد کنید.
او به مراقب پیشنهاد می‌کند که حتماً یک نکته مثبت در مورد کودکی که افسردگی را تجربه می‌کند، ذکر کند.
وقتی صحبت کردن در مورد افکار و احساسات راحت‌تر می‌شود، این امر در را برای مراقبان باز می‌کند تا در مورد افسردگی بحث کنند.
گزینه‌های درمانی برای کودکان
بر اساس داده‌های ملی، تنها ۶۰ درصد از کودکانی که در سال ۲۰۲۱ یک دوره افسردگی اساسی را تجربه کردند، تحت درمان قرار گرفتند.
متکالف توصیه می‌کند: «اگر فرزند شما علائم مداوم افسردگی دارد که به نظر می‌رسد از بین نمی‌روند، همیشه به دنبال کمک حرفه‌ای باشید؛ سعی کنید بیش از یک ماه منتظر نمانید. همچنین اگر فرزندتان تمایل به پایان دادن به زندگی خود را ابراز می‌کند یا به خود آسیب می‌رساند، وحشت نکنید، فقط هر چه سریع‌تر به دنبال کمک حرفه‌ای بروید.»
افسردگی دوران کودکی و افسردگی بزرگسالان با استفاده از رویکردهای روان‌درمانی و دارو درمان می‌شود. روان‌درمانی، که به آن «گفتاردرمانی» نیز می‌گویند، از چارچوب‌های مختلفی برای رسیدگی به علل زمینه‌ای افسردگی استفاده می‌کند و در عین حال راه‌های مؤثری برای مقابله با احساسات منفی در زندگی روزمره به کودکان می‌آموزد.
درمان شناختی-رفتاری (CBT) و روان‌درمانی بین‌فردی (IPT) دو روش درمانی هستند که اثربخشی آن‌ها در درمان افسردگی کودکان ثابت شده است.
علاوه بر روان‌درمانی، علائم افسردگی در کودکان را می‌توان با داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی درمان کرد تا به تسکین علائم ناتوان‌کننده کمک کند.
افسردگی در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آنچه افسردگی را از تجربه معمول دوران کودکی متمایز می‌کند، مدت زمان علائم و تأثیر آن‌ها بر زندگی روزمره است. برخلاف تجربیات روزمره که باعث نوسانات عاطفی می‌شوند، افسردگی شامل تغییرات ناتوان‌کننده در تفکر و رفتار است که برای مدت زمان طولانی ادامه می‌یابد.
بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم، بازنگری متن (DSM-5-TR)، تشخیص افسردگی در کودکان و بزرگسالان پس از وجود ۵ یا بیشتر از علائم زیر در طی یک دوره ۲ هفته‌ای مشابه داده می‌شود:
- خلق افسرده مداوم، که ممکن است در کودکان به صورت خلق تحریک‌پذیر ظاهر شود.
- کاهش مداوم علاقه یا لذت در همه یا تقریباً همه فعالیت‌ها.
- کاهش وزن قابل توجه، که ممکن است در کودکان به صورت ناتوانی در رسیدن به وزن مورد انتظار ظاهر شود.
- اختلالات خواب.
- بی‌قراری یا کندی حرکات فیزیکی.
- خستگی مداوم یا انرژی کم.
- احساس مداوم بی‌ارزشی یا گناه نامناسب.
- اختلال در تمرکز و تصمیم‌گیری.
- افکار خودکشی.
برای تشخیص، حداقل یکی از علائم باید خلق افسرده یا کاهش علاقه/لذت باشد. علائم باید باعث اختلال قابل توجه در حوزه‌های مهم عملکردی شوند و به بیماری دیگر یا مصرف مواد نسبت داده نشوند.
اگر فرزند شما علائم افسردگی را نشان می‌دهد، به دنبال ارجاع برای تشخیص از یک متخصص پزشکی واجد شرایط مانند یک درمانگر، روانشناس یا روانپزشک باشید.
آیا در حال حاضر در بحران هستید؟
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) گزارش می‌دهند که خودکشی یکی از دلایل اصلی مرگ برای افراد ۱۰ تا ۲۴ ساله است. اگر در مورد ایمنی فرزند خود نگرانی دارید، در تماس برای مداخله در خودکشی تردید نکنید. در ایران می‌توانید با شماره‌های اورژانس اجتماعی (۱۲۳) و خط ملی اعتیاد (۰۹۶۲۸) تماس بگیرید.
نکات کلیدی
افسردگی در دوران کودکی شایع است و از هر ده کودک ۱۲ تا ۱۷ ساله، دو نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حالی که این عارضه مجموعه علائم مشابهی با افسردگی بزرگسالان دارد، علائم ممکن است به دلیل تجربیات منحصر به فرد مراحل زندگی، به طور متفاوتی ظاهر شوند.
اگر فرزند شما به طور غیرعادی غمگین است، علاقه خود را به فعالیت‌های معمولش از دست داده و به نظر می‌رسد از دوستان و خانواده فاصله گرفته است، ممکن است در حال تجربه افسردگی دوران کودکی باشد.
