تاریخ انتشار : ۰۸:۴۲ ۱۴۰۴/۰۲/۲۲

  دسته : آموزش

نکات کلیدی

• افراد دارای تاب‌آوری بر سختی‌ها غلبه کرده و از آن‌ها درس می‌گیرند.
• تحقیقات نشان می‌دهد که افراد دارای تاب‌آوری ذهنی ویژگی‌های شخصیتی دارند که به آن‌ها در مقابله با سختی‌ها کمک می‌کند.
• آن‌ها معمولاً از لحاظ احساسی بالغ بوده و تلاش می‌کنند تا اتفاقات منفی گذشته را پردازش کنند.

همان‌طور که در بخش اول این سری مقالات مطرح شد، افراد دارای تاب‌آوری به مرور زمان بر سختی‌های زندگی خود غلبه می‌کنند، از آن‌ها درس‌های ارزشمند می‌گیرند و گاهی از مشکلاتی که به نظر غیرممکن می‌آیند استفاده می‌کنند تا خردمندتر ‌شوند. این افراد معمولاً بلوغ احساسی داشته و از سازوکارهای دفاعی تطبیقی برخوردار هستند.

تاب‌آوری ذهنی به صورت منفی با آسیب‌‌های روانی و به صورت مثبت با سلامت روان خوب، مهارت‌های مقابله‌ای فعال، انعطاف‌پذیری شخصیتی و قدرت تطبیق‌پذیری مرتبط است. افراد تاب‌آور معمولاً قادرند دیدگاه دیگران را طی اختلاف نظرها ببینند، مشکلات را به مرور زمان حل کنند و بیشتر نتایج مثبت را تجربه کنند تا منفی.

سلامت روان خوب با تاب‌آوری ارتباط دارد. بیشتر افراد در یک نقطه از زندگی خود احساس افسردگی یا اضطراب را تجربه می‌کنند، اما کسانی که تاب‌آوری دارند از منابع موجود استفاده کرده و برای بهبود تلاش می‌کنند. به عنوان مثال، به دلیل بلوغ احساسی، آن‌ها واقعیت را همان‌طور که هست می‌بینند، برای دریافت حمایت دست یاری دراز می‌کنند و به طور فعالانه مشکلات خود را حل می‌کنند.

افراد دارای تاب‌آوری معمولاً با عدم بلوغ احساسی، ویژگی‌ای که اغلب نشانه آسیب‌‌های روانی شدیدتراز جمله چند اختلال شخصیتی است،  دست و پنجه نرم نمی‌کنند. افراد احساسی نابالغ ممکن است فقط از دیدگاه خود به مسائل نگاه کنند، مشکلات خود را بزرگ‌تر از مشکلات دیگران ببینند و دیگران را مقصر مشکلاتی بدانند که خودشان ایجاد کرده‌اند. علاوه بر این، ادراک آن‌ها از واقعیت اغلب تحت تأثیر احساساتشان قرار می‌گیرد، نه واقعیت و حقایق.

اما چطور افراد دارای تاب‌آوری از سختی‌ها به خوبی عبور می‌کنند؟ اغلب با نشان دادن ویژگی‌های زیر:

1. واقعیت را همان‌طور که هست می‌پذیرند و چالش‌ها را به‌طور مستقیم مدیریت می‌کنند.

افراد دارای تاب‌آوریواقعیت‌ها، تحقیقات، و بازخوردهای حرفه‌ای‌ها و عزیزان خود را ارزیابی می‌کنند. آن‌ها تاریخ یا واقعیت را از نظر ذهنی تغییر نمی‌دهند و به بازنگری‌های خیالی رخدادهای گذشته باور ندارند. مواجهه با واقعیت اغلب شامل برنامه‌ریزی و دیدن موقعیت به‌طور روشن است و این افراد معمولاً با دیگران مشورت می‌کنند تا برای پیامدهای رفتارشان و هر چیزی که زندگی در مسیرشان قرار دهد، آماده باشند.

2- پیامدهای انتخاب‌های خود را می‌پذیرند.

این افراد مسئولیت اعمال و اثرات تصمیمات خود را قبول می‌کنند. آن‌ها درد و رنج‌هایی که ممکن است به‌عنوان نتیجه تصمیماتشان پیش بیاید، نادیده نمی‌گیرند و نقش «قربانی» را با مقصر دانستن دیگران برای مشکلاتی که خودشان ایجاد کرده‌اند، نمی‌پذیرند. همچنین در زمان‌های سخت با خودشان مهربان هستند و می‌دانند که تلاش می‌کنند در هر شرایطی بهترین عملکرد خود را ارائه دهند.

3- توانایی خود نظارتی دارند.

افراد مقاوم از رفتار، احساسات و افکار خود آگاه هستند و می‌توانند عواطف و واکنش‌های خود را بر اساس نیازهای موقعیت تنظیم کنند. آن‌ها به مشکلات خود به شکل فعالانه رسیدگی می‌کنند و اگر لازم باشد، درخواست کمک می‌کنند. این افراد مسئولیت رفتارهای خود را بر عهده می‌گیرند و تأثیر اعمالشان بر دیگران را به خوبی درک می‌کنند.

4- توانایی اصلاح خود را دارند.

آن‌ها واکنش‌های خود را در هر موقعیتی تنظیم می‌کنند تا پیامدهای مثبتی ایجاد کنند. چون از اشتباهات خود درس می‌گیرند، در زندگی خود بیشتر پیامدهای مثبت تولید می‌کنند تا منفی. این افراد قابل اعتماد و پاسخ‌گو بوده و در واکنش‌ها و محدودیت‌هایشان ثبات دارند.

5- توانایی معنا دادن به تجربیات و آسیب‌های گذشته خود را دارند و چارچوب معنوی ایجاد می‌کنند.

ترانسندنس یا تعالی کلید تاب‌آوری است. همان‌طور که اینشتین می‌گوید«نمی‌توان با همان سطح آگاهی که مشکل ایجاد شده آن را حل کرد.» افراد دارای تاب‌آوری می‌توانند تجربیات منفی خود را به روش‌های مختلف پشت سر بگذارند و از آن‌ها معنا بسازند. برای نمونه، بتهوون سمفونی نهم خود را با تبدیل احساس ناامیدی ناشی از ناشنوایی‌اش به اثری زیبا خلق کرد. این افراد غالباً تلاش می‌کنند از تجربیات سخت و آزاردهنده خود برای کمک به دیگران استفاده کنند.

6- دچار «واقع‌گرایی احساسی» نمی‌شوند و می‌توانند احساسات و واقعیت را به‌طور همزمان درک کنند.

واقع‌گرایی احساسی حالتی است که در آن فرد واقعیات را بر اساس اینکه «چه حسی» درباره اتفاقات دارد می‌سنجد. در این الگوی فکری، احساسات غالب می‌شوند و ممکن است واقعیت‌های موجود را از طریق لنز کاملاً احساسی تحریف کنند.

اگرچه افراد دارای تاب‌آوری نیز مانند هر کسی دیگر ممکن است تحت‌تأثیر احساسات قرار گیرند، اما از توانایی «آزمایش واقعیت» برخوردارند. آن‌ها می‌توانند تفاوت بین احساسات درونی خود و اتفاقات دنیای بیرونی را تشخیص دهند. بنابراین، همواره به ذهن منطقی‌شان دسترسی دارند. توانایی دسترسی به منطق بعد از عبور از احساسات و استفاده از حقایق و منطق در یک موقعیت، اهمیت زیادی در بلوغ احساسی و مقاومت ذهنی دارد.

7- با گذشته خود کنار می‌آیند؛ آن را دفن نمی‌کنند.

آن‌ها می‌توانند وقایع احساسی ناخوشایند گذشته خود را شناسایی و مواجهه کنند و درک کنند که ممکن است گذشته‌شان بر عملکرد کنونی‌شان تأثیر بگذارد. دفن کردن احساسات یا آسیب‌های گذشته می‌تواند منجر به علائمی شود مانند پرخوری، اختلالات غذایی، استفاده از مواد مخدر یا الکل، یا سایر رفتارهای وسواسی یا مشکل‌زا. افراد دارای تاب‌آوری به دنبال کمک حرفه‌ای می‌روند یا از روش‌های دیگر مثل اعتماد به نزدیکان، نوشتن در دفتر خاطرات، یا مراقبت از خود برای تسکین درد خود استفاده می‌کنند. با پردازش این وقایع، از تبدیل این مشکلات به مسائل بزرگ‌تر در آینده جلوگیری می‌کنند.

✍️ دکتر تریسی هاچینسون، روانشناس و استاد کالج ویلیام اند مری

منبع: Psychologytoday.com