ذهنیت چیست و چرا اهمیت دارد؟

ذهنیت مجموعه‌ای از باورها است که نحوه درک شما از دنیا و خودتان را شکل می‌دهد. این باورها بر طرز تفکر، احساس و رفتار شما در هر موقعیت خاص تأثیر می‌گذارند. به این معنا که آنچه شما درباره خودتان باور دارید، بر موفقیت یا شکست شما اثر می‌گذارد.

ذهنیت‌ها می‌توانند رفتار افراد را در طیف وسیعی از موقعیت‌های زندگی تحت تأثیر قرار دهند. برای مثال، وقتی افراد در موقعیت‌های مختلف قرار می‌گیرند، ذهن آن‌ها حالت ذهنی خاصی را فعال می‌کند که مستقیماً بر رفتار آن‌ها در آن موقعیت تأثیر می‌گذارد.

طبق نظر روانشناس دانشگاه استنفورد، کارول دوک (Carol Dweck)، باورهای شما نقش مهمی در آنچه می‌خواهید و اینکه آیا آن را به دست می‌آورید یا نه، ایفا می‌کنند.

ذهنیت ثابت در مقابل ذهنیت رشد

دوک دو نوع ذهنیت اصلی را توصیف می‌کند: ذهنیت ثابت و ذهنیت رشد.

ذهنیت ثابت: اگر ذهنیت ثابت داشته باشید، باور دارید که توانایی‌های شما ویژگی‌های ثابتی هستند و نمی‌توان آن‌ها را تغییر داد. همچنین ممکن است باور داشته باشید که صرفاً استعداد و هوش به موفقیت منجر می‌شوند و تلاش ضروری نیست.
ذهنیت رشد: از طرف دیگر، اگر ذهنیت رشد داشته باشید، باور دارید که استعدادها و توانایی‌های شما می‌توانند با گذشت زمان از طریق تلاش و پایداری توسعه پیدا کنند. افرادی که این نوع ذهنیت را دارند، الزاماً باور ندارند که هر کسی می‌تواند تبدیل به انیشتین یا موتزارت شود، اما باور دارند که هر کسی می‌تواند با کار و تلاش بهتر شود و هوشمندتر یا با استعدادتر شود.

مثال‌هایی از ذهنیت ثابت در مقابل ذهنیت رشد:

ذهنیت ثابت	ذهنیت رشد
یا خوب هستم یا نیستم.	می‌توانم هر چیزی را که بخواهم یاد بگیرم.
این فقط شخصیتم است؛ نمی‌توانم تغییرش دهم.	من یک شخصیت دائم در حال پیشرفت هستم.
اگر باید سخت کار کنم، یعنی توانایی ندارم.	هرچه بیشتر خود را به چالش بکشم، باهوش‌تر می‌شوم.
اگر تلاش نکنم، شکست نمی‌خورم.	وقتی دست از تلاش بکشم، شکست خورده‌ام.
این موقعیت شغلی کاملاً خارج از توان من است.	این موقعیت شغلی چالش‌برانگیز به نظر می‌رسد. اجازه بده امتحان کنم.

نحوه شکل‌گیری ذهنیت

ذهنیت شما چگونه شکل می‌گیرد؟ تحقیقات دوک نشان می‌دهد که دو منبع اصلی، یعنی تمجید و برچسب‌زنی، نقش کلیدی را ایفا می‌کنند که هر دو معمولاً در دوران کودکی رخ می‌دهند.

تأثیر تمجید

در یک سری آزمایشات برجسته، دوک و همکارانش دریافتند که کودکان رفتارهای کاملاً متفاوتی در واکنش به نوع تمجیدی که دریافت می‌کنند نشان می‌دهند.

تمجید شخصی، یعنی تمجید از استعداد یا برچسب‌زنی کودک به عنوان «باهوش»، ذهنیت ثابت را تقویت می‌کند. این پیام را می‌رساند که کودک یا توانایی‌ای دارد یا ندارد و کاری نمی‌تواند انجام دهد تا آن را تغییر دهد.

تمجید فرآیندی، از سوی دیگر، بر تلاش فرد برای انجام یک وظیفه تأکید می‌کند. این پیام را منتقل می‌کند که موفقیتشان به دلیل تلاش و راهبردی است که استفاده می‌کنند، که هر دو قابل کنترل و بهبود هستند.

مثالی از تفاوت این دو نوع تمجید:

اگر فرزندتان در یک آزمون ریاضی نمره خوبی بگیرد، تمجید شخصی ممکن است این باشد: «ببین، تو در ریاضی خوب هستی. در آزمونت نمره A گرفتی.»

اما تمجید فرآیندی ممکن است چیزی شبیه این باشد: «من تحت تأثیر این هستم که چقدر سخت برای آزمون ریاضی‌ات تلاش کردی. چند بار مواد درسی را مرور کردی، از معلم خود کمک خواستی تا مشکلات سخت را حل کنی و خودت را امتحان کردی. این روش واقعاً مؤثر بود!»

بزرگسالان می‌توانند نقش مهمی در کمک به کودکان برای توسعه ذهنیت رشد ایفا کنند، با تمرکز بر تلاش‌ها نه نتیجه‌ها. با تأکید بر فرآیند، نه نتیجه، بزرگسالان می‌توانند کمک کنند کودکان درک کنند که تلاش، سخت‌کوشی و تعهد منجر به تغییر، یادگیری و رشد می‌شود؛ چه در حال حاضر و چه در آینده.

تأثیر برچسب‌زنی

برچسب‌زنی، که به معنای اختصاص دادن ویژگی‌ها به افراد بر اساس کلیشه‌ها یا ارتباطات با گروه‌های مختلف است، می‌تواند منجر به توسعه ذهنیت‌های ثابت یا رشد شود.

برای مثال، کسی که کلیشه‌ای مانند «دخترها در ریاضی ضعیف هستند» یا «پسرها در خواندن ضعیف هستند» را باور دارد، ممکن است ذهنیت ثابتی در مورد توانایی‌های خود در این حوزه‌ها ایجاد کند.

تحقیقات نشان داده‌اند که حتی یک عمل ساده مانند پر کردن فرم درباره جنسیت یا نژاد دانش‌آموزان می‌تواند کلیشه‌های درونی را تحریک کند و بر عملکرد آنها در آزمون تأثیر بگذارد.

تأثیر ذهنیت

ذهنیت شما نقش مهمی در نحوه مواجهه شما با چالش‌های زندگی ایفا می‌کند.

وقتی کودکی ذهنیت رشد داشته باشد، تمایل دارد گرسنه یادگیری باشد و به یادگیری سخت و کشف چیزهای جدید علاقه نشان دهد. این اغلب به موفقیت تحصیلی منجر می‌شود.

بزرگسالان به طور معمول در مواجهه با مشکلات پایداری بیشتری نشان می‌دهند. آنها به جای اینکه تسلیم شوند با ذهنیت رشد آن موقعیت را فرصتی برای یادگیری و رشد می‌دانند.

از سوی دیگر، کسانی که ذهنیت ثابت دارند، بیشتر احتمال دارد که در مواجهه با شرایط سخت تسلیم شوند.

ارزیابی ذهنیت شما

آیا ذهنیت شما ثابت است یا رشد؟ برای فهمیدن، این جملات را بخوانید و ببینید با کدام بیشتر موافق هستید:

شما با مقدار مشخصی هوش متولد می‌شوید و این چیزی نیست که بتوان آن را تغییر داد.
فارغ از اینکه چه کسی باشید، چیز زیادی نمی‌توانید انجام دهید تا توانایی‌ها و شخصیت پایه‌ای خود را بهتر کنید.
افراد توانایی تغییر خود را دارند.
می‌توانید چیزهای جدید یاد بگیرید و هوش خود را ارتقا دهید.
افراد یا استعدادهایی خاص دارند یا ندارند. نمی‌توانید به‌سادگی استعدادهایی مانند موسیقی، نویسندگی، هنر یا ورزش را به دست بیاورید.
مطالعه، سخت کار کردن و تمرین مهارت‌های جدید، همگی روش‌هایی برای توسعه استعدادها و توانایی‌های جدید هستند.

اگر بیشتر با جملات 1، 2، و 5 موافقید، احتمالاً ذهنیت ثابت دارید.

اگر بیشتر با جملات 3، 4 و 6 موافقید، احتمالاً به ذهنیت رشد متمایل هستید.

چگونه ذهنیت ثابت را تغییر دهیم؟

هرچند ممکن است افراد با ذهنیت ثابت این موضوع را قبول نکنند، دوک پیشنهاد می‌کند که افراد قابلیت تغییر ذهنیت را دارند. در اینجا به چند روش اشاره می‌شود:

روی سفر تمرکز کنید:

یک عامل مهم در ساخت ذهنیت رشد این است که ارزش سفر خود را ببینید. وقتی بر نتیجه نهایی متمرکز باشید، فرصت یادگیری در طول مسیر را از دست می‌دهید.

«هنوز» را بپذیرید:

اگر در کاری مشکل دارید، به خود یادآوری کنید که هنوز آن را یاد نگرفته یا به آن مسلط نشده‌اید. گنجاندن این کلمه در واژگان شما پیام می‌دهد که با وجود چالش‌ها، می‌توانید بر هر مانعی غلبه کنید.

به کلمات و افکار خود توجه کنید:

افکار منفی را با افکار مثبت‌تر جایگزین کنید تا ذهنیت رشد را پرورش دهید.

چالش‌ها را بپذیرید:

اشتباه کردن یکی از بهترین روش‌های یادگیری است، بنابراین به جای اینکه از چالش‌ها دوری کنید، آن‌ها را بپذیرید.

منبع: verywellmind.com

✍️ کندرا چری

برچسب ها :

ذهنیت رشد

توسعه فردی